Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een verwerkingstherapie voor de hersenen. Bedoelt voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring of situatie. 

Naar aanleiding van een bewuste of onbewuste negatieve/nare situatie of ervaring vanuit het verleden kan je nog steeds last hebben klachten. Dit zijn klachten die zijn ontstaan als direct gevolg van concrete, akelige gebeurtenissen, en waarbij het denken aan die gebeurtenis nog steeds een emotionele reactie oproept.

EMDR is een kortdurende therapievorm met veel wetenschappelijke evidentie. Een belangrijk werkzaam element is vermoedelijk de overbelasting van het werkgeheugen met een afleidende stimulus, op het moment dat de moeilijke/nare herinnering opnieuw geactiveerd is.

Bepaalde gebeurtenissen kunnen diep ingrijpen in het leven van mensen. Sommige mensen kunnen deze situatie of ervaring(en) op eigen kracht verwerken. Terwijl andere psychische klachten ontwikkelen. Vaak gaat het om herinneringen die zich blijven opdringen waardoor men niet reageert zoals hij wilt reageren. Klachten zoals schrik- en vermijdingsreacties kunnen o.a. ontstaan. 

EMDR heeft bewezen klachten vanuit PTSS te verminderen. Hedendaags wordt EMDR toegepast op een grote verscheidenheid aan psychische aandoeningen en klachten die gepaard gaan met vermijdingsgedrag, somberheid en/of gevoelens van angst, schaamte, verdriet, schuld of boosheid. Voorbeelden daarvan zijn emotionele verwaarlozing, akelige ervaringen op medische gebied, werkgerelateerde gebeurtenissen en andere beschamende, pest- of verlieservaringen. De belangrijkste insteek van de EMDR-therapeut is de client te helpen met de herinneringen aan deze gebeurtenissen te verwerken, met de bedoeling daarmee de klachten te verminderen of te laten verdwijnen. 

Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van EMDR. Uit de resultaten blijkt dat cliënten goed op EMDR reageren. EMDR is een kortdurende therapievorm. Als het gaat om een trauma na een eenmalige ingrijpende gebeurtenis, dan zijn mensen vaak al na enkele zittingen in staat om hun dagelijkse bezigheden weer op te pakken. 

Aan het begin van de EMDR-therapie wordt er uitgebreid aandacht besteed aan de oorzaak en achtergrond van de klachten. Daarnaast wordt er een taxatie gedaan avan een aantal individuele kenmerken, waaronder de persoonlijke draagkracht en de last die men van de klachten ondervindt. Hieruit zal blijken of  EMDR daarvoor kan worden gebruikt. 

EMDR werkt vaak snel. Daarnaast kan het een intensieve therapie zijn. Daarom zal de therapeut niet alleen vertellen wat hij gaat doen en waarom, maar ook uitgebreid uitleggen hoe de client zijn of haar emoties zo goed mogelijk de baas kan blijven. 

Kennismakingsgesprek

Een klik tussen jou en de therapeut is het allerbelangrijkst. Je moet je veilig voelen en volledige vertrouwen hebben in de therapie en de therapeut. Hiervoor is een kosteloze  kennismakingsgesprek. Hierin maken we kennis en heb jij de mogelijkheid om de nodige vragen te stellen. Daarna wordt je meegenomen in het verdere verloop van het traject van EMDR. 

Intakegesprek

We starten altijd met een intakegesprek. In dit gesprek nemen we belangrijke (medische) achtergrond informatie door en bepalen we jouw hulpvraag en of EMDR voor jou geschikt is. Hierna spreken we 2 datums af waartussen twee weken zit. 

Globale verloop van een sessie

Je zal worden gevraagd aan de gebeurtenis terug te denken, inclusief de bijhorende beelden, gedachten en gevoelens. Eerst gebeurt dit om meer informatie over de nare situatie en/of ervaring te verzamelen. Daarna wordt het verwerkingsproces in de hersenen opgestart. De therapeut zal vragen de gebeurtenis opnieuw voor de geest te halen. Maar nu gebeurt dit in combinatie met een taak die het voor jou moeilijk maakt om aan iets anders te denken In veel gevallen is dat het volgen van de hand, die op ongeveer dertig centimeter afstand, voor het gezicht langs, heen en weer beweegt. Hierbij gaat het om series (sets genoemd) van ongeveer 25 oogbewegingen. Na elke set wordt er even rust genomen. Som wordt werk ik met een lichtbalk of met geluiden die, door middel van een koptelefoon, afwisselend rechts en links worden aangeboden.  Vervolgens wordt je gevraagd wat er in je gedachten naar boven komt. De EMDR-orocedure brengt doorgaans een stroom van gedachten en beelden op gang, maar ook gevoelens en lichamelijke sensaties. Vaak verandert er wat. Na elke set oogbewegingen wordt je gevraagd te concentreren op de opvallendste verandering, waarna een nieuwe set volgt. 

Het kan zijn dat je je na de eerste sessie volledig klachtenvrij voelt. Mocht dat het geval zijn, dan gaat de tweede sessie voor  alsnog door. Bij de tweede sessie kunnen namelijk onbewuste gevoelens en/of beelden dat spanning oplevert naar boven komen. 

De sets oogbewegingen zullen er langzamerhand toe leiden dat de herinneringen haar kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds gemakkelijker aan de oorspronkelijk gebeurtenis terug te denken. In veel gevallen veranderen ook de herinneringsbeelden zelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner. Maar het kan ook zijn dat minder onprettige aspecten van dezelfde situatie naar voren komen. Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe geachte of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de nare ervaring of situatie steeds meer een pek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon. 

Na afloop van een EMDR-sessie kunnen de effecten nog even doorwerken, en dat is goed. Toch kan dit in sommige vallen de client het idee geven even de regie kwijt te zijn, bijvoorbeeld als er nieuwe beelden of gevoelens naar boven koen. Vaak is het dan een geruststelling voor de client om te weten dat dit in de regel niet langer dan drie dagen aanhoudt. Daarna is er als het ware een nieuw evenwicht ontstaan. Het is aan te bevelen de client een dagboekje bij te laten houden en op te laten schrijven wat er naar boen komt. Deze dingen kunnen dan in de volgende zitting besproken worden. 

Een verklaring voor de effecten van EMDR is dat de combinatie van het sterk denken aan de nare/vervelende ervaring en/of situatie en de aandacht voor de afleidende stimulus ervoor zorgt dat het natuurlijk verwerkingssysteem wordt gestimuleerd. Omdat een traumatische herinnering die in gedachten wordt genomen zowel levendig als intens is, kost dit betrekkelijk veel geheugencapaciteit.  Maar het zo snel mogelijk volgens van de vingers van de therapeut, zoals dat bij EMDR gebeurt, kost ook geheugencapaciteit. Door deze concurrentie van werkgeheugentaken is er weinig plaats voor de levendigheid en de naarheid van de herinnering. Dit biedt de client de mogelijkheid om een andere betekenis aan d e gebeurtenis te geven.  

Dat heeft te maken met de werking van de hersenen. De hersenen voldoende tijd nodig om de ervaring, emoties, herinneringen of geuren een nieuwe plek te geven. 

Ieder mens reageert anders. Waar de een zich vrij en blij voelt is de anders hartstikke moe en heeft veel slaap nodig. 

Het kan zijn dat jij je dus ook heel moe voelt na de sessie. Om deze reden wordt er aangeraden om je rest van de dag geen andere afspraken in te plannen. 

Sommige cliënten geven aan door de vermoeidheid moeite te hebben met naar huis rijden na een EMDR-sessie. Het is dan raadzaam om iemand mee te nemen naar de sessie. 

Jouw hersenen hebben een flinke schop onder hun kont gekregen. Ze zijn  moe van de EMDR-sessie en hebben nog een hoop werk te verschaffen. Om jouw hersenen hierop gefocused te houden, instrueer jouw omgeving om de dag zelf en de dagen erna jou niets te vragen over de sessie, hoe je je voelt etc. 

Elke sessie heeft een duur van 50 minuten. Het eerste uur wordt de gebruikelijke tarief berekent, daarna per half uur (€44.95). 

Misverstanden rond EMDR behandeling 

• EMDR therapie werkt alleen bij een trauma. 
  • Hoewel EMDR therapie het beste is onderzocht bij traumaverwerking wordt het ook succesvol ingezet bij bijvoorbeeld onzekerheid, een laag zelfbeeld, angsten, pijn, liefdesverdriet et cetera. 
• EMDR therapie is alleen een techniek 
  • EMDR therapie is niet ‘alleen’ een techniek waarbij wordt gewerkt met het oproepen van beelden en het toepassen van een stimuli. Tijdens EMDR therapie is ook aandacht is voor ontspanning, het ombuigen van negatieve gedachten naar positieve affirmaties, visualisatieen doelen. 
• Behandeling met EMDR lost alles op binnen 3 sessies 
  • EMDR therapie werkt in 80% van alle gevallen. Gemiddeld zijn 3 tot 7 EMDR sessies nodig, al dan niet gecombineerd met gesprekstherapie of andere behandelvormen. 

Het ontstaan van EMDR therapie 

EMDR werd door de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro bij toeval ontdekt. In 1987 bemerkte ze tijdens een wandeling dat door het snel bewegen van haar ogen de emotionele lading van een herinnering minder werd. 

Shapiro besloot dit verder te onderzoeken. Shapiro’s experimenten bevestigden haar theorie: door het toepassen van een visuele stimuli verloren nare herinneringen hun heftige lading. Met andere woorden: hevige emoties werden geneutraliseerd. Dit werd de basis voor de volledige geprotocolleerde EMDR behandeling zoals wij die nu toepassen. 

In 1989 publiceerde Shapiro de resultaten van haar eye movement desensitization and reprocessing. De therapie blijkt niet alleen met visuele stimuli effectief te zijn, EMDR werkt ook met piepjes die afwisselend in het linker- en rechteroor klinken. 

Medicatie, drugs en alcohol. Sommige medicatie zoals benzodiazepinen en andere sederende middelen kunnen de effectiviteit van de EMDR therapie in de weg staan. 

Ernstige psychiatrische stoornissen. Acute, ernstige psychiatrische stoornissen zoals een ernstige depressie, psychoses en bipolaire stoornissen vormen een contra indicatie voor een behandeling met EMDR. 

Epilepsie. EMDR therapie wordt uit voorzorg niet toegepast bij mensen met epilepsie of met elke vorm van hartklachten.